به گزارش ایمیدکو، پسته به عنوان یکی از نمادهای کشاورزی و اقتصادی ایران، همواره نقش کلیدی در صادرات غیرنفتی کشور ایفا کرده است. در سال 1404، این محصول با توجه به تحولات اقلیمی، اقتصادی و بین‌المللی، در کانون توجه فعالان حوزه تجارت و سیاستگذاران قرار گرفته است.
صادرات پسته ایران در سال 1404
صادرات پسته در سال 1404 نه تنها به عنوان یک منبع درآمد ارزی حیاتی برای ایران محسوب میشود، بلکه به دلیل رقابت فشرده با کشورهایی مانند ایالات متحده و ترکیه، نیازمند تحلیل عمیقتری است. این مقاله با تمرکز بر آخرین داده های منتشرشده از سوی سازمانهای معتبر داخلی و بین‌المللی، به بررسی روندها، موانع و چشم اندازهای پیش روی این صنعت میپردازد.
تولید پسته ایران در سال ۱۴۰۳
بر اساس گزارشهای منتشرشده توسط وزارت جهاد کشاورزی ایران، تولید پسته در سال ۱۴۰۳ نسبت به سال گذشته رشد حدود ۸ درصدی را تجربه کرده است. این افزایش عمدتاً ناشی از بهبود شرایط آبیاری در مناطق اصلی کشت پسته مانند کرمان، یزد و خراسان رضوی بوده است. با این حال، چالشهای اقلیمی مانند کاهش بارندگی و افزایش دما در برخی استانها، باعث شده تا کشاورزان با مشکلاتی در زمینه تأمین آب مواجه شوند. تولید پسته ایران در این سال به حدود ۲۵۰ هزار تن رسیده که نزدیک به ۷۰ درصد آن به بازارهای بین المللی صادر شده است. این آمار نشان میدهد که صادرات پسته در سال 1404 همچنان سهم عمده‌ای از درآمد ارزی کشور را به خود اختصاص خواهد داد.
عوامل مؤثر بر صادرات پسته در سال 1404
صادرات پسته در سال 1404 تحت تأثیر مجموعه ای از عوامل داخلی و خارجی قرار گرفته است. از یک سو، سیاستهای حمایتی دولت مانند کاهش تعرفه های صادراتی و ارائه تسهیلات مالی به تولیدکنندگان، به افزایش رقابت پذیری این محصول در بازارهای جهانی کمک کرده است. از سوی دیگر، تحریم های بین المللی و محدودیت های بانکی، انتقال درآمدهای حاصل از صادرات را با چالش مواجه ساخته است. همچنین، نوسانات نرخ ارز در سال جاری، برنامه ریزی بلندمدت بازرگانان را تحت تأثیر قرار داده است. با این وجود، تقاضای بالای بازارهای آسیایی و اروپایی برای پسته ایرانی، به ویژه در بخش محصولات ارگانیک و باکیفیت، موجب شده تا صادرات پسته در سال 1404 از ثبات نسبی برخوردار باشد.
بازارهای هدف کدام کشورها هستند
بررسی داده های گمرک ایران نشان میدهد که چین، هند و امارات متحده عربی همچنان به عنوان بزرگترین واردکنندگان پسته ایرانی در سال 1404 شناخته میشوند. سهم چین از این بازار به تنهایی نزدیک به ۴۰ درصد است که عمدتاً به دلیل تقاضای فزاینده این کشور برای تنقلات سالم و سرمایه گذاری در صنایع غذایی است. در اروپا نیز کشورهایی مانند آلمان و اسپانیا با افزایش ۱۵ درصدی واردات نسبت به سال گذشته، به عنوان بازارهای نوظهور شناخته میشوند. جالب توجه است که صادرات پسته در سال ۱۴۰۳ به کشورهای آفریقایی مانند سنگال و کنیا نیز رشد چشمگیری داشته که نشان دهنده تلاش ایران برای تنوع بخشی به بازارهای صادراتی است.
رقابت جهانی ایران در مقایسه با سایر تولیدکنندگان
اگرچه ایران به عنوان دومین تولیدکننده بزرگ پسته در جهان شناخته میشود، اما رقابت با ایالات متحده در سال ۱۴۰۳ شدت بیشتری یافته است. بر اساس آمار سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو)، تولید پسته آمریکا در این سال به دلیل سرمایه گذاری در فناوری های نوین آبیاری و برداشت مکانیزه، افزایش ۱۲ درصدی داشته است. از سوی دیگر، ترکیه با تمرکز بر بازاریابی بین المللی و بسته بندی جذاب، سهم خود از بازار اروپا را گسترش داده است. با این حال، پسته ایرانی به دلیل طعم منحصربفرد و شهرت تاریخی، همچنان در بازارهای سنتی مانند هند و خاورمیانه ترجیح داده میشود. این رقابت پویا، ضرورت بازنگری در استراتژی های صادرات پسته در سال 1404 را بیش از پیش آشکار میکند.
چالشهای پیشروی صنعت پسته ایران
علیرغم موفقیتهای اخیر، صادرات پسته در سال 1404 با موانع متعددی روبرو است. یکی از اصلیترین چالشها، مسئله استانداردهای بین المللی است. اتحادیه اروپا در سال جاری قوانین سختگیرانه‌تری در مورد حد مجاز باقیمانده سموم در محصولات کشاورزی اعمال کرده که رعایت آن برای برخی تولیدکنندگان ایرانی دشوار بوده است. علاوه بر این، مشکلات لجستیکی مانند تأخیر در حمل و نقل و افزایش هزینه های باربری به دلیل بحران های ژئوپلیتیکی، سودآوری این صنعت را کاهش داده است. از جنبه داخلی نیز نبود سیستم یکپارچه نظارت بر کیفیت و پراکندگی زمینهای کشاورزی، برنامه‌ریزی کلان را با اختلال مواجه ساخته است.
فرصتهای طلایی برای گسترش صادرات
در کنار چالشها، صادرات پسته در سال 1404 فرصتهای بینظیری را نیز پیشروی ایران قرار داده است. اولاً، گرایش جهانی به سمت مصرف روزانه پسته و محصولات ارگانیک و سالم، فرصتی است برای تولیدکنندگانی که بتوانند گواهی های بین المللی مانند USDA Organic یا EU Organic را دریافت کنند. ثانیاً، توسعه فناوریهای تبدیل پسته به محصولات باارزش افزوده بالا مانند کره پسته، روغن پسته و شیرینیجات لوکس، میتواند سودآوری این صنعت را افزایش دهد. ثالثاً، توافقهای جدید تجاری با کشورهای عضو پیمان شانگهای و همکاری با سازمانهای بین المللی مانند اتاق بازرگانی جهانی (ICC)، امکان دسترسی به بازارهای نوین را فراهم میکند.
نقش دولت و سیاستهای حمایتی
دولت ایران در سال ۱۴۰۳ با اجرای سیاستهایی مانند تضمین خرید محصولات کشاورزی، ارائه بیمه های کم بهره به صادرکنندگان و برگزاری نمایشگاه های تخصصی بین المللی، تلاش کرده تا از صنعت پسته حمایت کند. همچنین، ایجاد «ستاد ویژه پسته» با مشارکت وزارتخانه های صمت، جهاد کشاورزی و سازمان غذا و دارو، گامی بلند در جهت هماهنگی بین نهادهای مختلف است. با این حال، بسیاری از کارشناسان معتقدند که کاهش بوروکراسی اداری و تسهیل روابط بانکی با کشورهای طرف تجاری، باید در اولویت برنامه های آتی قرار گیرد.
آینده صادرات پسته ایران در ترازوی جهانی
صادرات پسته در سال 1404 تصویری پیچیده از موفقیتها و کاستیها را به نمایش خواهد گذاشت. از یک سو، افزایش تولید و تقاضای بین المللی، نویدبخش رشد اقتصادی است و از سوی دیگر، چالشهای ساختاری نیازمند عزم ملی برای اصلاحات اساسی است. به نظر میرسد که ایران با تکیه بر مزیتهای تاریخی خود در تولید پسته و همزمان، بکارگیری فناوریهای روز و بهبود استانداردهای کیفی، میتواند جایگاه خود را به عنوان یکی از بازیگران اصلی این بازار حفظ کند. در این مسیر، همکاری بین بخش خصوصی و دولت و همچنین آگاهی از تحولات بازارهای جهانی، نقشی تعیین کننده خواهد داشت.
هیچ دیدگاهی درج نشده - اولین نفر باشید